Nguyên lý hoạt động hệ thống báo cháy tự động và lý do chuông báo cháy không kêu

Hệ thống báo cháy tự động đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và cảnh báo nguy cơ hỏa hoạn. Tuy nhiên, không ít trường hợp hệ thống không kêu dù có dấu hiệu cháy. Vậy nguyên nhân do đâu?

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cách hệ thống báo cháy hoạt động, những lý do khiến chuông báo cháy không kêu và cách khắc phục sự cố để đảm bảo an toàn tối đa.

Cấu tạo của hệ thống báo cháy tự động

Hệ thống báo cháy được cấu tạo từ nhiều thành phần khác nhau, mỗi thành phần đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và báo động cháy. Một hệ thống báo cháy tiêu chuẩn bao gồm các thành phần chính sau:

Trung tâm báo cháy: Bộ não của hệ thống, nhận tín hiệu từ các thiết bị đầu vào, xử lý dữ liệu và điều khiển các thiết bị đầu ra.

Thiết bị đầu vào:

• Đầu báo khói: Phát hiện các hạt khói nhỏ nhất, báo động khi nồng độ khói vượt quá ngưỡng cho phép.
• Đầu báo nhiệt: Phát hiện sự tăng đột ngột của nhiệt độ.
• Đầu báo khí: Phát hiện các loại khí độc hại hoặc dễ cháy.
• Nút nhấn báo cháy: Cho phép người dùng kích hoạt báo động thủ công.
• Cảm biến lửa: Phát hiện tia hồng ngoại hoặc tia cực tím phát ra từ ngọn lửa.

Thiết bị đầu ra:

• Còi báo động: Phát ra âm thanh lớn để cảnh báo.
• Đèn báo hiệu: Nhấp nháy để thu hút sự chú ý.
• Màn hình hiển thị: Hiển thị thông tin về vị trí cháy, trạng thái hệ thống.
• Van điện từ: Điều khiển việc mở/đóng van phòng cháy chữa cháy.
• Rơ-le: Điều khiển các thiết bị khác như đèn chiếu sáng khẩn cấp, cửa thoát hiểm.

Cấu tạo của hệ thống báo cháy khá đa dạng, tùy thuộc vào quy mô và yêu cầu của từng công trình. Việc hiểu rõ các thành phần của hệ thống báo cháy giúp người dùng dễ dàng vận hành và bảo trì hệ thống.

Nguyên lý hoạt động của hệ thống báo cháy tự động

Quy trình hoạt động của hệ thống báo cháy tự động là một quy trình khép kín: Thiết bị đầu vào nhận tín hiệu – truyền tín hiệu đến trung tâm báo cháy – thiết bị đầu ra phát tín hiệu báo động.

Khi có tín hiệu về sự cháy như nhiệt độ gia tăng đột ngột, có sự xuất hiện của khói hoặc các tia lửa điện – các thiết bị đầu vào như đầu báo, công tắc khẩn sẽ nhận tín hiệu và truyền thông tin của sự cố về trung tâm báo cháy.

Tại đây trung tâm sẽ xử lý thông tin nhận được, xác định vị trí nơi xảy ra sự cháy và truyền thông tin đến các thiết bị đầu ra (bảng hiển thị phụ, chuông, còi, đèn). Lúc này, các thiết bị này sẽ phát tín hiệu âm thanh, ánh sáng để mọi người nhận biết khu vực đang xảy ra sự cháy và xử lý kịp thời.

Lý do chuông báo cháy không kêu

Hệ thống báo cháy là một hệ thống quan trọng để đảm bảo an toàn cho ngôi nhà hoặc công trình. Tuy nhiên, có nhiều lý do khiến chuông báo cháy không kêu khi có sự cố cháy. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Xem thêm: 5 nhược điểm trong của hệ thống báo cháy quy ước thông thường

• Pin yếu hoặc hết: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Pin cung cấp năng lượng cho chuông báo cháy, nếu hết pin, chuông sẽ không thể hoạt động.
• Lắp đặt sai vị trí: Chuông báo cháy cần được lắp đặt ở vị trí phù hợp, tránh những nơi có nhiệt độ quá cao, quá thấp hoặc có nhiều bụi bẩn.
• Bụi bẩn bám vào cảm biến: Bụi bẩn có thể làm giảm khả năng cảm biến của chuông, khiến nó không thể phát hiện khói hoặc nhiệt độ tăng cao.
• Hệ thống điện bị lỗi: Lỗi trong hệ thống điện có thể ảnh hưởng đến hoạt động của chuông báo cháy.
• Chuông báo cháy đã quá cũ: Sau một thời gian dài sử dụng, các linh kiện bên trong chuông có thể bị hỏng hóc, giảm hiệu quả hoạt động.
• Báo động giả quá nhiều: Nếu chuông báo cháy thường xuyên báo động giả, người dùng có thể vô tình tắt chuông và bỏ qua những cảnh báo thực sự. 
• Sử dụng sai loại pin: Việc sử dụng pin không đúng loại hoặc không đảm bảo chất lượng cũng có thể gây ra tình trạng chuông báo cháy không hoạt động.

Xem thêm: Báo cháy giả – vấn nạn cần được giải quyết

Các bước xử lý khi chuông báo cháy không kêu

Kiểm tra pin:

• Thay pin: Nếu pin hết, hãy thay bằng pin mới đúng loại.
• Vệ sinh tiếp điểm: Vệ sinh các tiếp điểm của pin để đảm bảo tiếp xúc tốt.

Kiểm tra đầu báo:

• Vệ sinh: Dùng chổi mềm hoặc máy hút bụi để làm sạch đầu báo.
• Kiểm tra vị trí: Đảm bảo đầu báo được lắp đặt ở vị trí phù hợp, tránh xa các nguồn nhiệt và nơi có nhiều bụi bẩn.
• Thử nghiệm: Sử dụng nút test trên đầu báo để kiểm tra xem nó có hoạt động không.

Kiểm tra hệ thống dây điện:

• Kiểm tra bằng mắt thường: Kiểm tra xem có dây nào bị đứt, hở hoặc bị chuột cắn không.
• Kiểm tra bằng đồng hồ vạn năng: Nếu bạn có kiến thức về điện, hãy sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra các thông số điện của hệ thống.

Kiểm tra trung tâm báo cháy:

• Kiểm tra nguồn điện: Đảm bảo trung tâm báo cháy được cấp đủ điện.
• Kiểm tra màn hình hiển thị: Xem trên màn hình có thông báo lỗi nào không.

Gọi thợ sửa chữa: Nếu bạn không thể tự mình khắc phục sự cố, hãy gọi cho đơn vị cung cấp và lắp đặt hệ thống báo cháy để được hỗ trợ.

 

Lắp đặt, bảo trì và vận hành hệ thống báo cháy

Cách lắp đặt hệ thống báo cháy

Lắp hệ thống báo cháy tự động đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ theo các quy định về an toàn phòng cháy chữa cháy. Dưới đây là quy trình chung để lắp đặt một hệ thống báo cháy hiệu quả:

Khảo sát hiện trường:

Bắt đầu bằng việc khảo sát không gian nơi cần lắp đặt hệ thống báo cháy. Xác định các khu vực có nguy cơ cao xảy ra cháy như phòng máy, nhà kho, khu vực bếp, và những nơi cần bảo vệ đặc biệt.

Chọn loại hệ thống báo cháy:

Hệ thống báo cháy có nhiều loại như hệ thống báo cháy thông thường, hệ thống báo cháy địa chỉ, và hệ thống báo cháy tự động. Tùy thuộc vào yêu cầu của tòa nhà và quy mô lắp đặt mà chọn hệ thống phù hợp.

Lắp đặt đầu báo cháy:

• Đầu báo khói: Được lắp đặt ở các khu vực dễ phát sinh cháy, trên trần nhà hoặc gần các lối thoát hiểm. Đầu báo khói sẽ phát hiện khói và gửi tín hiệu về trung tâm điều khiển.
• Đầu báo nhiệt: Phù hợp cho những khu vực có nhiệt độ cao hoặc dễ cháy nổ như nhà bếp hoặc nhà máy. Đầu báo nhiệt sẽ kích hoạt khi nhiệt độ vượt quá ngưỡng cho phép.
• Chuông và còi báo động: Lắp đặt ở những vị trí dễ nghe thấy khi có cảnh báo, thường là lối ra vào, hành lang, và khu vực chung.
• Nút nhấn khẩn cấp: Lắp đặt gần các lối thoát hiểm hoặc khu vực đông người để dễ dàng kích hoạt hệ thống báo cháy thủ công khi phát hiện có cháy.

Đấu nối dây:

Đấu nối dây từ các thiết bị báo cháy về trung tâm điều khiển. Cần chú ý đến các quy tắc đi dây để tránh chập cháy hoặc mất tín hiệu. Đảm bảo rằng tất cả các thiết bị được kết nối chính xác và có đủ nguồn điện.

Lắp đặt trung tâm báo cháy:

Trung tâm điều khiển báo cháy là nơi tiếp nhận và xử lý tín hiệu từ các thiết bị. Cần lắp đặt trung tâm ở nơi dễ tiếp cận và dễ kiểm soát để nhân viên có thể thao tác kịp thời trong trường hợp khẩn cấp.

Kiểm tra và nghiệm thu:

Sau khi lắp đặt, tiến hành kiểm tra toàn bộ hệ thống để đảm bảo tất cả các thiết bị hoạt động đúng cách. Kiểm tra các đầu báo khói, nhiệt, chuông báo động, và nút nhấn khẩn cấp để đảm bảo chúng hoạt động đồng bộ.

Hướng dẫn sử dụng:

Sau khi lắp đặt xong, cần hướng dẫn cho người sử dụng biết cách vận hành hệ thống, cách kích hoạt và tắt báo động, cũng như các bước xử lý khi có sự cố cháy nổ.

Quy trình bảo trì hệ thống báo cháy

Bảo trì định kỳ là bước quan trọng để đảm bảo hệ thống báo cháy hoạt động ổn định và hiệu quả. Quy trình bảo trì bao gồm:

• Kiểm tra tất cả các đầu báo khói, nhiệt, khí.
• Đảm bảo trung tâm báo cháy, còi báo động và đèn báo hiệu vẫn hoạt động bình thường.
• Kiểm tra kết nối và hoạt động của các van điện từ, rơ-le trong hệ thống.
• Thay thế các linh kiện bị hỏng hoặc quá hạn sử dụng. Việc bảo trì nên được thực hiện bởi các kỹ thuật viên có chuyên môn và phải tuân thủ các yêu cầu an toàn.

Quy trình bảo dưỡng hệ thống báo cháy

Bảo dưỡng hệ thống báo cháy là quá trình làm sạch các đầu báo, thiết bị, và kiểm tra toàn bộ hệ thống để đảm bảo nó hoạt động ở hiệu suất tốt nhất. Bảo dưỡng bao gồm:

• Làm sạch các đầu báo để loại bỏ bụi bẩn, đảm bảo chúng có thể phát hiện khói, nhiệt một cách chính xác.
• Kiểm tra và vệ sinh các đường dây điện và kết nối trong hệ thống.
• Kiểm tra pin dự phòng và các nguồn điện dự phòng của hệ thống.
• Đảm bảo các thiết bị đầu ra (còi báo động, đèn báo) vẫn hoạt động hiệu quả.

Xem thêm: Bảo trì hệ thống phòng cháy chữa cháy – Đảm bảo an toàn tuyệt đối cho môi trường làm việc của bạn

Cách reset hệ thống báo cháy

Sau khi đã xử lý xong sự cố hoặc hoàn thành việc kiểm tra hệ thống, cần reset hệ thống báo cháy để đưa nó trở lại trạng thái sẵn sàng hoạt động. Các bước reset bao gồm:

• Xác nhận sự cố đã được xử lý: Đảm bảo rằng không còn nguy cơ cháy hoặc hệ thống báo cháy không còn lỗi.
• Nhấn nút reset trên trung tâm báo cháy: Hệ thống sẽ khôi phục về trạng thái ban đầu.
• Kiểm tra lại toàn bộ hệ thống: Đảm bảo rằng sau khi reset, hệ thống vẫn hoạt động bình thường và sẵn sàng phản ứng khi có sự cố mới.

Cách kiểm tra hệ thống báo cháy

Để kiểm tra hệ thống báo cháy, cần thực hiện theo các bước sau:

• Kiểm tra tín hiệu: Kích hoạt các đầu báo khói, nhiệt để đảm bảo chúng gửi tín hiệu về trung tâm báo cháy.
• Kiểm tra còi và đèn báo hiệu: Đảm bảo rằng khi có tín hiệu từ các đầu báo, còi báo động và đèn báo hiệu phát ra âm thanh và ánh sáng cảnh báo.
• Kiểm tra kết nối: Đảm bảo rằng các kết nối giữa thiết bị đầu vào, trung tâm báo cháy và thiết bị đầu ra vẫn chắc chắn và hoạt động tốt.

Các tiêu chuẩn về hệ thống báo cháy

Tiêu chuẩn về hệ thống báo cháy là những quy định kỹ thuật chi tiết nhằm đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả, an toàn và đáp ứng các yêu cầu phòng cháy chữa cháy. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này là vô cùng quan trọng để bảo vệ tính mạng và tài sản.

Tại Việt Nam, các tiêu chuẩn chính áp dụng cho hệ thống báo cháy bao gồm:

• TCVN 5738:2021: Tiêu chuẩn này đưa ra các yêu cầu kỹ thuật cụ thể nhằm đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả, phát hiện cháy sớm và kích hoạt các biện pháp ứng cứu kịp thời. Nó bao gồm các nội dung như:
  • Độ nhạy của đầu báo
  • Vị trí lắp đặt
  • Trung tâm báo cháy
  • Nguồn điện
  • Kiểm tra định kỳ
• TCVN 7568-14:2015 là tiêu chuẩn quốc gia Việt Nam quy định về hệ thống báo cháy tự động – Phần 14: Quy định thiết kế hệ thống báo cháy tự động cho các công trình xây dựng. Tiêu chuẩn này cung cấp hướng dẫn về các yêu cầu kỹ thuật, quy trình lắp đặt, và bảo trì hệ thống báo cháy tự động, nhằm đảm bảo tính an toàn và hiệu quả trong việc phát hiện và cảnh báo cháy.

Các tiêu chuẩn NFPA về PCCC:

• NFPA 10: tiêu chuẩn cho bình chữa cháy xách tay
• NFPA 13: tiêu chuẩn cho hệ thống Sprinkler
• NFPA 20: tiêu chuẩn cho bơm chữa cháy
• NFPA 25: Tiêu chuẩn cho việc kiểm tra, thử nghiệm và bảo trì hệ thống phòng cháy chữa cháy gốc nước
• NFPA 72: tiêu chuẩn cho hệ thống báo cháy

Tiêu chuẩn nghiệm thu hệ thống báo cháy

 Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định về nghiệm thu phòng cháy và chữa cháy

Servo Dynamics – Nhà phân phối hệ thống báo cháy Mircom, Edwards tại Việt Nam

Nhà phân phối hệ thống báo cháy Edwards tại Việt Nam

Hệ thống báo cháy Edwards EST là thương hiệu hàng đầu thế giới trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy, được biết đến với độ tin cậy, hiệu suất cao và khả năng phát hiện cháy nhanh chóng. Edwards cung cấp giải pháp toàn diện, từ các thiết bị phát hiện cháy nhạy bén như đầu báo khói, đầu báo nhiệt, cho đến hệ thống cảnh báo và điều khiển tiên tiến. Với hơn 140 năm kinh nghiệm, Edwards không chỉ đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế như UL, NFPA mà còn liên tục cải tiến công nghệ để bảo vệ con người và tài sản một cách tối ưu.

Servo Dynamics là nhà phân phối chính hãng của thiết bị báo cháy Edwards EST từ năm 2017. Với kinh nghiệm lâu năm và đội ngũ kỹ thuật chuyên nghiệp, Servo cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm và dịch vụ tốt nhất, đảm bảo an toàn cho mọi công trình. 

Servo cung cấp chính các dòng sản phẩm báo cháy thông minh từ Edwards với danh mục sản phẩm gồm:

Nhà phân phối hệ thống báo cháy Mircom tại Việt Nam

Mircom – thương hiệu hàng đầu tại Canada thành lập từ năm 1993, chuyên cung cấp hệ thống báo cháy toàn diện và giải pháp an ninh tiên tiến. Với danh mục sản phẩm đa dạng và phục vụ hơn 100 quốc gia, Mircom mang đến những giải pháp hiện đại, đạt tiêu chuẩn chuẩn Châu Âu UL/FM.

Servo Dynamics là nhà phân phối độc quyền của Mircom tại Việt Nam, chúng tôi cam kết mang đến những giải pháp an toàn phòng cháy chữa cháy tiên tiến và đáng tin cậy cho khách hàng trên toàn quốc, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế UL/FM. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, Servo Dynamics không chỉ cung cấp các thiết bị hiện đại mà còn đồng hành cùng khách hàng trong việc thiết kế, lắp đặt và bảo trì hệ thống, đảm bảo an toàn tối đa cho mọi công trình.

Servo Dynamics cung cấp tất cả các sản phẩm báo cháy của Mircom dành cho thị trường Việt Nam: 

Đơn vị cung cấp dịch vụ lắp đặt và bảo trì hệ thống báo cháy

Servo Dynamics cung cấp dịch vụ thiết kế, lắp đặt, bảo dưỡng định kỳ và sửa chữa khẩn cấp cho hệ thống báo cháy, đảm bảo an toàn và vận hành liên tục, đáp ứng các Tiêu chuẩn Quốc gia (TCVN) và quốc tế, mang đến sự an tâm tuyệt đối cho bạn.

Chúng tôi cung cấp các dịch vụ:

• Thiết kế: Tư vấn và thiết kế hệ thống báo cháy phù hợp với đặc điểm của từng công trình.
• Lắp đặt: Thi công lắp đặt nhanh chóng, chính xác, đảm bảo chất lượng.
• Bảo trì: Kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ, phát hiện và khắc phục sự cố kịp thời.
• Sửa chữa: Sửa chữa nhanh chóng các thiết bị hư hỏng, đảm bảo hệ thống luôn hoạt động ổn định.